Sabah hazırlıklarınızı tamamladıktan sonra son bir kez aynaya bakıp dışarıya çıktınız. Gün içinde tekrar aynaya baktığınızda yüzünüzde ya da vücudunuzun diğer bölgelerinde sivilcelerin çıktığını görebilirsiniz. Ani sivilce artışı genel anlamda çok önemli bir sorunun göstergesi değildir ancak güzel bir günü mahvedebilir. Bir iş sunumu, güzel bir akşam yemeği ya da güzel görünmek istediğiniz aile toplantısında aniden ortaya çıkabilir. Görünümü bozmasının yanı sıra acı ve kaşıntı hissi verebilir.1 Ciltte ani sivilcelenme hakkında merak ettiğiniz detaylar ve “Ani sivilce artışı neden olur?” sorusunun cevabı için okumaya devam edin..
Ani Sivilce Artışı Neden Olur?
Sivilce, kıl köklerinin nefes almasını sağlayan gözeneklerde ölü cilt hücreleri, yağ, kir ya da baterilerin birikmesi sonucu ortaya çıkan bir cilt kusurudur. Gözenekler tıkandığında ciltte beyaz nokta, siyah nokta ya da sivilceler meydana gelir. Hemen her yaştan insanı etkilese de özellikle hormon değişikliğinin yaşandığı ergenlik, hamilelik, menopoz ve adet dönemlerinde daha sık gözlenir. Bazı sivilceler kendiliğinden kaybolur ancak bazıları etkili bir şekilde tedavi edilmediğinde ciltte sivilce izlerine neden olabilir. 2 Sivilce oluşumu hakkında daha detaylı bilgilere “Sivilce izleri neden olur?” yazımızdan ulaşabilirsiniz. Birden sivilce artışı genellikle yüksek oranda yağ bezesine sahip yüz, göğüs, omuzlar ve sırtın üst bölgesinde görülür.1 Cildin sivilce kusması olarak da nitelendirilebilen ani sivilce artışı nedenleri aşağıdaki durumlardan kaynaklanabilir:
Stres
Stres tek başına sivilceye neden olmaz ancak var olan sivilcelerin sayısında artışa yol açabilir. Stres altındaki bireylerde kortikotropin adı verilen bir hormon salgılanır. Bu hormon bağışıklık sistemini uyararak iltihap önleyici bir madde olan sitokinlerin salınımını uyarır. Sitokinler, cilt hücrelerinden sebum üretimini artırır. Sebum cildin kurumasını önleyen bir yağ formudur. Artan sebum, kıl köklerinde birikir ve gözeneklerin tıkanmasına neden olarak sivilce oluşumuna yol açabilir.1
Cilt Bakım Ürünleri
Yağ bazlı cilt bakım ve makyaj ürünleri gözeneklerin tıkanmasına neden olarak sivilce oluşumuna yol açabilir. Yağ içeriği yüksek bir cilt ürününü kullanmaya yeni başladıysanız yüzde birden sivilcelenme görmeniz normaldir. Cilt için kullandığınız ürünlerin gözenekleri tıkamayan ve komedojenik özellik taşımayan bileşenler içermesine dikkat etmelisiniz.1
Sivilce Tedavileri
Sivilce tedavisi için kullanılan ürünler ciltte tahrişe neden olabilecek kimyasallar içerebilir. Bu ürünleri önerilen dozun üzerinde kullanarak aşırıya kaçmak cilt hücrelerinin kurumasına, tahrişe ve iltihaplanmaya yol açabilir. Cilt, kuruluğu önlemek için sebum üretimini artırır ve kıl köklerindeki gözenekler tıkanır. Sivilce tedavisi sırasında bir anda sivilcelenmek aşırı sebum üretiminin gözenekleri tıkamasından kaynaklanır.1
Beslenme
Gıdaların sivilce gelişimi üzerindeki etkileri hakkında daha detaylı çalışmalara ihtiyaç duyulmasına rağmen yapılan araştırmalar yüksek glisemiks indekse sahip besinlerin yüzde ani sivilcelenme yapabileceği yönündedir. Beyaz ekmek, pirinç, makarna, hamur işleri, sporcu içecekleri, meyve suları, cips, kraker, patates kızartması gibi işlenmiş gıdalar kan şekerini aniden yükseltir ve buna bağlı olarak kanda insülin seviyesi de artar. Kanda insülin yükseldiğinde karaciğerden büyüme faktörü 1 adlı hormonun üretimi artar. Bu hormon da kıl köklerinden sebum üretimini artırarak gözeneklerin tıkanmasına ve sivilceye neden olabilir.1
Dehidrasyon
Dehidrasyon, vücut hücrelerinin susuz kalmasıdır. Sıvı ihtiyacı karşılanmayan cilt hücreleri, cildin kurumasını önlemek için daha fazla sebum üretir ve artan sebum kıl köklerinde birikerek ani sivilce artışına neden olabilir.1
Sigara İçmek
Sigara içmek, akciğerler başta olmak üzere tüm organları ve vücut sistemlerini olumsuz etkileyen zararlı bir alışkanlıktır. Yapılan çalışmalar sigaradaki zararlı bileşenlerin sebum üretimini artırdığı ve sebum içeriğini değiştirerek sivilcelenmeyi artırdığı yönündedir.1
Cilt ile Sık Sık Temas Etmek
El ile yüze dokunmak ya da cep telefonunu cilde yaslayarak kullanmak; bakterilerin, kir ve yağlı bileşenlerin cilt dokusuna geçmesine neden olarak yüzde ve çenede sivilce çıkmasını tetikleyebilir. Ayrıca sivilceleri sıkmak sivilcelerin yayılmasına neden olarak ani sivilce artışına yol açabilir. Sivilce patlatmanın zararları hakkında daha detaylı bilgiler için “Sivilce Patlatmak Zararlı mı?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. Aynı zamanda çarşafları, nevresimi ve yastık kılıflarını sık değiştirmemek de sivilce artışının nedenleri arasında sayılabilir.1
Yetersiz Uyku
Uyku, vücudun tam anlamıyla dinlendiği önemli bir süreçtir. Uyku sayesinde tüm vücut sistemleri enerji toplar, hasar gören hücreler onarılır, bağışıklık sistemi güçlenir. Uyku eksikliği durumunda stres seviyesinde artış gözlenir. Stres altındayken sebum üretimi artar ve fazla sebum gözenekleri tıkayarak aniden sivilcelenme yaşanmasına neden olabilir.1
Ani Sivilce Artışı Neyin Habercisi Olabilir?
Ani sivilce artışı, hormonlarda bir dengesizlik yaşandığının habercisi olabilir. Genellikle ergenlik dönemi, adet öncesi, menopoz döneminde yaşanan hormon değişiklikleri sivilcelenmeye neden olabilir. Tiroit bezi fonksiyonlarındaki bozukluklar ve polikistik over gibi yumurtlama hormonlarında değişikliklere neden olan hastalıklar da ani sivilce artışına yol açabilir. Ayrıca sivilce sayısındaki artış kilo aldığınızın da göstergesi olabilir. Tüm bunlara ek olarak ani sivilce artışı yaşadığınızda stres seviyeniz artmış olabilir ve son günlerde sağlıksız beslenmiş olabilirsiniz. Özellikle A vitamini yetersizliğinin sivilce artışı ile ilişkili olduğuna dair çalışmalar vardır. Ani sivilce artışında A vitamini seviyeleriniz düşmüş olabilir.3
Ani Sivilce Artışı Nasıl Geçer?
Vücutta ve yüzde ani sivilcelenme yaşadığınızda birkaç küçük yaşam değişikliği ile sivilce oluşumunun azalmasına yardımcı olabilirsiniz.
Cilt Bakımına Özen Gösterin
Yüzünüzü sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez temizleyin, nemlendirin ve cilt bariyerini güçlendirmek için serumlar kullanın. Cilt bakım ürünlerinin cilt tipine uygun olmasına ve komedojenik olmamasına dikkat edin. Antrenman sonrası ya da terlediğinizde teri vücuttan mümkün olan en kısa sürede atmak için duş alın. Düzenli olarak haftada birkaç kez banyo yapın.1
Sağlıklı Beslenin
Yüksek glisemik indekse sahip beyaz undan yapılmış besinler, hamur işleri, şeker ve şeker içeren gıdalar, gazlı içecekler, cips, kraker, fast food besinler gibi işlenmiş gıdalardan uzak durun. Taze sebze ve meyveden zengin, protein içeriği yüksek sağlıklı karbonhidratlar içeren yeterli ve dengeli bir beslenme programını takip edin. Tüm bunlara ek olarak bol su içmeye dikkat ederek cildin nemlenmesine katkıda bulunabilirsiniz.1
Yeterince Uyuyun
Uykusuzluk stres seviyesini yükselterek ani sivilce artışına neden olabilir. Günde en az 7-9 saat uyumaya dikkat edin. Stresi yönetmek için nefes egzersizleri, meditasyon, doğa yürüyüşleri ve düzenli spor yapmaya dikkat edin.1
Ani Sivilce Artışında Sivilce Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ani sivilce artışının tedavisi için dermatologdan yardım isteyebilirsiniz. Dermatolog, fiziksel muayenenin yanı sıra yaşam tarzınız hakkında sizden bilgi alarak ani sivilce artışı nedenini tespit edebilir. Öncelikle reçetesiz ürünleri cilt üzerine uygulamanızı önerebilir. Bu ürünler sivilceler üzerinde etkili olmazsa doktorunuz A vitamini türevi retinoid içerikli krem ya da oral ilaçlar; androjen hormonlarını baskılayan ilaçlar ya da antibiyotikler ile bir tedavi planlayabilir.1 Reçeteli sivilce ilaçları arasında aşağıdakiler yer alabilir:
- Topikal retinoidler
- Anti-androjen ajanlar
- oral kontraseptifler
- Ağızdan antibiyotikler
- Oral isotretinoin.1
Reçeteli ilaçların her birinin kendine özgü yan etkileri olabilir. İlaçları kullanırken doktorun yönlendirmelerine ve önerdiği dozlara dikkat etmek oldukça önemlidir. Aksi halde doz aşımı ya da yanlış kullanım sivilcelerin artmasına neden olabilir.1
Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
